Panteon w Rzymie, nazywane również „Pantheon” w łacinie (co oznacza „wszystko” w języku łacińskim i „bogowie” w greckim), to nie tylko świątynia, lecz prawdziwe arcydzieło zlokalizowane na Polu Marsowym. Fundowana przez cesarza Hadriana w roku 125, ta majestatyczna budowla stanowi fascynujące połączenie historii, architektury i religii.
Historia i Fundacje
Pierwsza wersja Panteonu powstała około 27 r. p.n.e., ale los potraktował ją okrutnie podczas pożaru w 64 r. n.e. Cesarz Hadrian postanowił odbudować świątynię, powierzając zadanie Apollodorowi. Niestety, los tego architekta był tragiczny, zesłany i prawdopodobnie stracony przez cesarza.
Architektura i Zachowanie
Panteon wyróżnia się okrągłą formą i imponującą kopułą o średnicy 42 metrów. Ta monumentalna budowla to jedno z najlepiej zachowanych z czasów starożytnego Rzymu. Jej wpływ na architekturę jest niepodważalny, czego dowodem jest inspiracja przy budowie kopuły Santa Maria del Fiore Filippo Brunelleschiego we Florencji.
Kultura i Religia
Świątynia początkowo była poświęcona bóstwom planetarnym i cesarzowi. Jednak od VII wieku Panteon zaczęto używać jako katolickiego kościoła pod wezwaniem Santa Maria ad Martyres, co nadal wpisuje się w długotrwałą historię religijną tego miejsca.
Odbudowa i Przeobrażenie
Cesarz Hadrian podjął się heroicznej misji odbudowy Panteonu w roku 125, nadając mu jednak nową formę – okrągłą. Oryginalny portyk zachował się jako unikalny element, pozostawiając ślad historii. Dźwigary brązowe o długości 11,8 m, wspomniane przez architekta Leone Battista Albertiego w 1450 r., dodają monumentalności temu zabytkowi.
Próba Zniszczenia w V wieku
W czasach najazdu barbarzyńców w V wieku, Panteon doznał uszkodzeń, ale dzięki swojemu przeznaczeniu uniknął losu wielu innych świątyń starożytnego Rzymu.
Transformacja w Kościół
W roku 609 cesarz wschodniorzymski Fokas podarował Panteon papieżowi Bonifacemu IV, zmieniając przeznaczenie budowli na kościół Santa Maria ad Martyres. To kluczowy moment, gdy Panteon stał się miejscem kultu chrześcijańskiego, przetrwał i nie uległ zniszczeniu, w przeciwieństwie do wielu innych antycznych świątyń.
Rozbiórka i Odbudowa Kopuły
W roku 663, na polecenie cesarza Konstansa II, zdjęto brązowe, pozłacane płytki z kopuły, wykorzystując metal do bicia monet. Jednak w roku 735, papież Grzegorz III zlecił ponowne pokrycie kopuły i dachu portyku Panteonu blachą ołowianą, dodając kolejny rozdział w historii tego monumentalnego zabytku.
Panteon jako Forteca i Renesansowa Restauracja
W XIV wieku Panteon przeżył transformację w fortecę, a w okresie renesansu poddano go renowacji pod kierunkiem Rafaela Santiego, który został pochowany w tym miejscu. To jedno z najbardziej fascynujących miejsc, gdzie historia i sztuka splatają się w jedną niezwykłą narrację.
Ostateczny Spoczynek Władzców
Panteon nie tylko przetrwał, ale stał się również miejscem wiecznego spoczynku włoskich monarchów. Wnętrze tej niezwykłej budowli ukrywa grobowiec Wiktora Emanuela II, którego budowę ukończono w 1888 roku, oraz Humberta I. To symboliczne połączenie starożytności z nowożytnością, gdzie historię kształtuje nie tylko architektura, ale również losy ludzi.
Urok Piękna Poszczególnych Elementów
Piękno Panteonu tkwi nie tylko w jego imponujących rozmiarach, ale również w drobiazgowych detalach. Kwiatony z tympanonu oraz dźwigary z portyku są doskonałym przykładem precyzji rzymskich rzemieślników. Każdy detal został starannie zaprojektowany, nadając całej budowli niepowtarzalny urok.
Znakomity Materiał Konstrukcyjny
Tajemnica trwałości Panteonu kryje się w znakomitym materiale konstrukcyjnym, z jakiego został zbudowany. Łączony beton zastosowany przez starożytnych rzymian okazał się niezwykle skutecznym rozwiązaniem. To właśnie dzięki niemu kopuła Panteonu przetrwała wiele wieków, stanowiąc niekwestionowane arcydzieło budownictwa.
Papież Urban VIII i Dramatyczna Przebudowa
Historia Panteonu zyskała nowy rozdział za pontyfikatu papieża Urbana VIII, znanego również jako Maffeo Barberini. W obawie przed atakiem niemieckich protestantów na Watykan, papież podjął drastyczne kroki mające zabezpieczyć swoją siedzibę. Brązowe kwiatony z tympanonu oraz dźwigary z portyku zostały w 1632 roku wyłamane z murów budowli.
W efekcie tego kontrowersyjnego posunięcia, uzyskane 230 ton brązu zostały wykorzystane do odlewu działa, a reszta metalu posłużyła do stworzenia kolumn spiralnych według projektu Berniniego nad grobem św. Piotra w bazylice św. Piotra w Watykanie. Rzymianie skwitowali te wydarzenia z uśmiechem ironii: „Quod non fecerunt barbari, fecerunt Barberini” (czego nie zniszczyli barbarzyńcy, zniszczył Barberini).
Nowe Elementy – Wieżyczki Barberiniego
Wraz z przebudową dokonaną za pontyfikatu papieża Urbana VIII, do Panteonu dobudowano dwie wieżyczki, które zyskały sobie powszechną kpinę jako „ośle uszy Barberiniego.” Choć te wieżyczki przetrwały do roku 1883, kiedy zostały ostatecznie rozebrane, są one nieodłączną częścią historii i metamorfozy tej wyjątkowej budowli.
Panteon – Dziedzictwo Świadectwem Historii
Panteon to nie tylko największa budowla kopułowa na świecie, ale również świadectwo historii, dramatycznych zmian i troski o zachowanie dziedzictwa. Jego prosta forma, genialna konstrukcja, i niezaprzeczalne piękno sprawiają, że pozostaje on niezmiennie na szczycie listy najważniejszych zabytków architektonicznych.
Panteon Dziś
Obecnie Panteon nie tylko przyciąga turystów, lecz także jest integralną częścią dziedzictwa kulturowego. Jego unikalne połączenie mitologii rzymskiej i chrześcijańskiej przyciąga zwiedzających z całego świata.
Zobacz też: Monte Cassino z drona i piękne miasto na północy Włoch Triest , przeczytaj opinie o Salou
Podsumowanie
Panteon w Rzymie to nie tylko zabytek – to arcydzieło architektury, które przetrwało wieki. Jest symbolem różnorodności kulturowej i religijnej, fascynując zarówno miłośników historii, jak i badaczy architektury i sztuki. Jego wpływ na historię i sztukę jest nieoceniony.
Brak komentarza